Wanneer is sprake van genocide?

De definitie van genocide is vastgelegd in artikel II van het Verdrag inzake de voorkoming en de bestraffing van genocide. Een gelijkluidende definitie is te vinden in artikel 6 van het Statuut van Rome inzake het Internationaal Strafhof en, in Nederland, in artikel 3 van de Wet internationale misdrijven.

Daarin staat dat sprake is van genocide bij: handelingen gepleegd met de bedoeling om een nationale, etnische, godsdienstige groep, dan wel een groep behorende tot een bepaald ras, geheel of gedeeltelijk als zodanig te vernietigen:

• het doden van leden van de groep
• het toebrengen van ernstig lichamelijk of geestelijk letsel aan leden van de groep
• het opzettelijk aan de groep opleggen van levensvoorwaarden die gericht zijn op haar gehele of gedeeltelijke lichamelijke vernietiging
• het nemen van maatregelen, bedoeld om geboorten binnen de groep te voorkomen
• het gewelddadig overbrengen van kinderen van de groep naar een andere groep

Het gaat bij genocide niet alleen om misdrijven begaan tegen een groep, maar tevens geldt het aanvullend vereiste dat deze misdrijven zijn begaan met de intentie om de groep als zodanig te vernietigen. In de context van het Statuut van Rome is hieraan nog toegevoegd dat het ook moet gaan om misdrijven die plaatsvinden op basis van een duidelijk patroon, waarbij het voortbestaan van de groep als zodanig daadwerkelijk wordt bedreigd.

De Nederlandse regering gaat terughoudend om met het gebruik van de term 'genocide' in situaties zonder:

• uitspraken van internationale gerechts- en strafhoven
• eenduidige conclusies volgend uit wetenschappelijk onderzoek
• vaststellingen door de VN

Nederland handelt overeenkomstig de verplichtingen die voortvloeien uit het Verdrag inzake de voorkoming en de bestraffing van genocide. Deze verplichtingen zijn niet afhankelijk van een formele erkenning door de regering.